Nhiều người tìm kiếm nhật thực xảy ra khi nào ở việt nam, nhưng thực tế là các sự kiện nhật thực toàn phần hoặc hình khuyên có thể quan sát được tại một địa điểm cụ thể là rất hiếm. Bài viết này Deandefense sẽ cung cấp lịch trình cụ thể từ 2025-2040 để bạn tiện theo dõi.
Nhật thực là gì
Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng di chuyển giữa Trái Đất và Mặt Trời, che khuất ánh sáng mặt trời một cách toàn phần hoặc một phần. Hiện tượng này chỉ có thể xảy ra trong pha trăng non, khi ba thiên thể nằm gần như thẳng hàng.
Đặc biệt, sự trùng hợp ngẫu nhiên giữa kích thước biểu kiến của Mặt Trăng và Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất là yếu tố quan trọng tạo nên nhật thực toàn phần hoặc hình khuyên.
Các loại nhật thực có thể quan sát
Dựa vào cách Mặt Trăng che phủ Mặt Trời và vị trí quan sát trên Trái Đất, hiện tượng này được chia thành nhiều loại khác nhau.
Nhật thực toàn phần
Nhật thực toàn phần là loại đặc biệt nhất, khi Mặt Trăng che khuất hoàn toàn đĩa Mặt Trời. Trong vài phút ngắn ngủi, bầu trời tối sầm lại giữa ban ngày, nhiệt độ giảm đột ngột, và vành nhật hoa (corona) của Mặt Trời hiện ra rực rỡ. Đây là trải nghiệm thiên văn kỳ diệu mà nhiều người mơ ước được chứng kiến một lần trong đời.
Ngoài ra, khi Mặt Trăng tiếp xúc biên giới với Mặt Trời, sẽ xuất hiện hiện tượng “hạt Baily” (Baily’s beads) và “nhẫn kim cương” (diamond ring effect) – những khoảnh khắc ngoạn mục và độc đáo làm tăng thêm vẻ huyền bí của nhật thực toàn phần.
Nhật thực hình khuyên
Nhật thực hình khuyên xảy ra khi Mặt Trăng ở xa Trái Đất hơn (gần điểm viễn địa), khiến kích thước biểu kiến của nó nhỏ hơn Mặt Trời. Kết quả là một vòng sáng rực rỡ giống như chiếc nhẫn lửa bao quanh Mặt Trăng, hay còn gọi là “vòng lửa” (ring of fire).
Hiện tượng này tạo ra cảnh tượng ngoạn mục trên bầu trời, dù không tối như nhật thực toàn phần. Bầu trời vẫn giữ được độ sáng tương đối, nhưng vòng lửa rực rỡ tạo nên một hình ảnh đầy mê hoặc và độc đáo, thu hút sự chú ý của người quan sát.
Nhật thực một phần
Nhật thực một phần là loại phổ biến nhất, khi Mặt Trăng chỉ che khuất một phần đĩa Mặt Trời. Mức độ che phủ (biểu thị bằng phần trăm) có thể thay đổi từ vài phần trăm đến gần như toàn bộ, tùy thuộc vào vị trí quan sát.
Dù không tạo ra bóng tối hoàn toàn như nhật thực toàn phần, nhưng nhật thực một phần vẫn mang lại sự thay đổi rõ rệt về ánh sáng và là cơ hội tuyệt vời để người Việt Nam có thể chứng kiến nhiều lần trong hai thập kỷ tới.
Đặc biệt, khi độ che phủ cao, hậu quả ánh sáng sẽ tạo nên những hiệu ứng thú vị trên bầu trời và môi trường xung quanh.
Nhìn lại những lần nhật thực đáng nhớ tại Việt Nam
Việt Nam đã chứng kiến nhiều lần nhật thực đáng nhớ trong lịch sử. Những sự kiện này không chỉ có ý nghĩa thiên văn mà còn để lại dấu ấn trong lòng người yêu khoa học và cộng đồng địa phương.
Dấu ấn nhật thực toàn phần 1995 tại Phan Thiết
Ngày 24/10/1995, Phan Thiết (Bình Thuận) trở thành tâm điểm của giới khoa học khi nhật thực toàn phần diễn ra tại đây. Được lựa chọn làm địa điểm quan sát lý tưởng, Phan Thiết đã chuẩn bị kỹ lưỡng với sự hỗ trợ của các nhà thiên văn và cơ quan du lịch.
Hiện tượng bắt đầu từ 9h38, đạt toàn phần lúc 11h13, và kết thúc khoảng 12h48. Khi bóng tối bao trùm, nhiệt độ giảm đột ngột, các loài chim ngừng hót, và vành nhật hoa xuất hiện rực rỡ xung quanh Mặt Trăng. Những phản ứng tự nhiên của động vật như gà lên chuồng, cá ngừng bơi làm tăng thêm sự cảm nhận về sự kiện.
Các lần nhật thực một phần gây chú ý khác
Ngoài sự kiện 1995, Việt Nam còn chứng kiến nhiều lần nhật thực một phần đáng chú ý. Ngày 29/03/2006, nhật thực một phần được quan sát rõ tại nhiều tỉnh thành, với độ che phủ khác nhau từ Bắc vào Nam. Tại Hà Nội, độ che phủ đạt khoảng 20%, trong khi TP.HCM chỉ thấy khoảng 10%.
Ngày 22/07/2009, trong khi nhật thực toàn phần dài nhất thế kỷ 21 diễn ra trên vùng biển Thái Bình Dương và Trung Quốc, người dân Việt Nam, đặc biệt là khu vực phía Bắc, vẫn có thể quan sát nhật thực một phần với độ che phủ khá cao. Tại Hà Giang, độ che phủ đạt gần 80%, tạo nên hiệu ứng ánh sáng dịu rõ rệt.
Gần đây hơn, vào ngày 21/06/2020, người dân Việt Nam lại có cơ hội chứng kiến nhật thực một phần, với độ che phủ cao hơn ở các tỉnh phía Bắc. Tại Hà Nội, Mặt Trăng che khoảng 24% diện tích Mặt Trời, trong khi tại TP.HCM, con số này chỉ là khoảng 12%.
Nhật thực xảy ra khi nào ở Việt Nam (2025-2040)
Đây là thông tin mà nhiều người săn nhật thực đang tìm kiếm – lịch trình chi tiết về các lần nhật thực có thể quan sát được từ Việt Nam trong 15 năm tới.
Các lần nhật thực một phần sắp tới (2027-2030)
Trong khoảng thời gian 2027-2030, Việt Nam sẽ chứng kiến ba lần nhật thực một phần với độ che phủ khác nhau.
Ngày 02/08/2027, nhật thực một phần sẽ diễn ra vào cuối giờ chiều với độ che phủ khoảng 16%. Tuy nhiên, do xảy ra gần lúc hoàng hôn, việc quan sát có thể gặp khó khăn tại nhiều nơi do ánh sáng yếu và Mặt Trời gần chân trời, dễ bị mây che.
Tại Hà Nội, Mặt Trăng sẽ bắt đầu che khuất Mặt Trời vào khoảng 16:30, đạt cực đại vào 17:15 và kết thúc vào 17:45. Những người ở các khu vực ven biển sẽ có điều kiện tốt hơn để quan sát, tuy nhiên, mây và thời tiết vẫn là yếu tố không thể kiểm soát.
Ngày 22/07/2028, nhật thực một phần sẽ diễn ra vào buổi sáng (khoảng 7:40-9:40) với độ che phủ khoảng 35% tại các tỉnh phía Nam và dưới 5% tại các tỉnh phía Bắc.
Đây là cơ hội tốt cho người dân các tỉnh Nam Bộ chiêm ngưỡng hiện tượng này. Tại TP.HCM, độ che phủ đạt khoảng 30%, tạo nên sự thay đổi ánh sáng đáng kể vào buổi sáng.
Ngày 01/06/2030, một nhật thực một phần khác sẽ xảy ra vào buổi chiều (khoảng 14:00-16:00), nhưng chỉ quan sát được từ Quảng Bình trở ra Bắc với độ che phủ khoảng 6.5%.
Độ che phủ thấp khiến sự kiện này khó nhận biết nếu không có thiết bị chuyên dụng. Tại Quảng Bình, độ che phủ đạt khoảng 5%, trong khi các khu vực phía Bắc như Hà Nội chỉ thấy khoảng 6.5%.
Nhật thực đáng chú ý nhất năm 2031
Ngày 21/05/2031 sẽ là sự kiện nhật thực đáng mong đợi nhất tại Việt Nam trong giai đoạn này. Đây là nhật thực một phần với độ che phủ rất lớn – trên 80% tại các tỉnh phía Nam và khoảng 40% tại các tỉnh phía Bắc.
Hiện tượng sẽ diễn ra vào buổi chiều, bắt đầu khoảng 14:08, đạt cực đại vào 15:59 và kết thúc khoảng 17:11. Với độ che phủ cao như vậy, đặc biệt ở các tỉnh Nam Bộ, người quan sát sẽ cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt về ánh sáng. Bầu trời sẽ trở nên mờ ảo, nhiệt độ giảm nhẹ, tạo cảm giác như đang ở trong một buổi hoàng hôn sớm kỳ lạ.
Hướng dẫn quan sát nhật thực an toàn và hiệu quả
Chiêm ngưỡng nhật thực là trải nghiệm tuyệt vời, nhưng an toàn phải đặt lên hàng đầu. Việc quan sát không đúng cách có thể gây tổn thương mắt vĩnh viễn, vì vậy cần nắm rõ các biện pháp bảo vệ cần thiết. Dưới đây là những điều cần biết để đảm bảo an toàn khi quan sát nhật thực.
Nhiều phương pháp tự chế như kính râm thông thường, phim âm bản, đĩa CD, kính màu, phim X-quang… đều KHÔNG an toàn và không thể ngăn chặn bức xạ có hại.
Chúng có thể làm giảm độ chói nhưng không lọc được tia UV và IR, khiến nguy cơ tổn thương còn cao hơn. Thậm chí, giấy gói kẹo bóng hay mặt nước cũng không đảm bảo an toàn khi quan sát Mặt Trời, vì chúng chỉ giảm độ sáng mà không loại bỏ hoàn toàn các tia bức xạ nguy hiểm.
Kết luận
Nhật thực xảy ra khi nào ở Việt Nam là thắc mắc của nhiều người yêu thiên văn, đặc biệt khi muốn tận mắt chứng kiến hiện tượng kỳ thú này. Theo dự kiến, nhật thực một phần sắp tới sẽ xuất hiện tại Việt Nam vào ngày 2/8/2027, là cơ hội tuyệt vời để quan sát hiện tượng hiếm có từ chính nơi bạn đang sống. Đừng quên theo dõi Deandefense để không bỏ lỡ lịch nhật thực mới nhất cũng như những kiến thức hấp dẫn về vũ trụ và không gian!
